lied 851 bij Thomas.
Het is met de kruisafneming dat je schilderijen ziet van Jozef van Arimatea die Jezus in zijn armen draagt. Hij moet zijn hele lichaam eraan geven om Jezus van die lastige positie te bevrijden. Zo mag je Jezus dragen in je leven. Voor Jozef is het die houding, voor andere mensen is het een andere houding. Vanuit de gedachte dat ieder verhaal in het Nieuwe Testament een andere houding weergeeft, heb ik wel eens een tijd lang proberen vol te houden iedere houding uit te pluizen.
Maria zit aan de voeten, of zalft ze, Martha..., Petrus stelt zich voor Jezus... Maar nog nooit had ik Tomas voor ogen gehad en nu ik hem wel een keertje onder handen heb gehad geeft dat ook weer een nieuwe houding weer. Dat is de leerling die expliciet moet worden getrokken in het geloof. Van alle leerlingen wordt hij niet genoemd als een actieve leerling. Het is alleen in Johannes 11 dat hij rondom de dood van Lazarus zegt: "Laten ook wij maar gaan, om met Hem te sterven." Hij geeft zich over, dat wel, maar iemand om de kerk mee op te bouwen lijkt hij niet. Bij de eerste verschijning van Jezus aan de leerlingen is hij er juist niet. En hij laat zich ook niet door anderen overtuigen. Hij heeft een heel specifiek verlangen om de wonden van Jezus te bevoelen voordat hij kan geloven. Maar Jezus zoekt hem, juist in dat verlangen op. Willem Barnard noemt hem een hypochonder: hoewel hij wilde sterven voor Jezus wil hij er nu niet aan dat Hij leeft. En zo beschrijft Barnard ook diens eigen leven: Een week lang heeft hij als een ziek beest in zijn duisternis gezeten. Nu wordt hij tevoorschijn geroepen, zoals het licht eens geroepen is. Er zijn mensen die eerder tot het duister geneigd zijn dan tot het licht, er zijn stemmingen waarin men eerder de uitgedoofde staat verkiest dan het risico van het licht. Ik noem dat lijdzame van zijn leerlingschap eerder lethargisch, een beetje lijdzaam. Maar ik heb er veel aan dat Barnard die komst van het licht van Pasen vergelijkt met het scheppen van het eerste licht, nadat zee en land gescheiden zijn. 
Als je elke keer helemaal opnieuw moet beginnen voor je gevoel is het wel mooi dat dat met het eerste scheppingslicht wordt vergeleken. Lied 851 heeft vele zinnen die prachtig bij die moeite passen (couplet 7/8):
Hier zal de hoop vervliegen, geloof zal zijn gedaan –
wat overblijft is liefde. Breekt zo de morgen aan?
De schaduw en de schuld zijn ten laatste afgelegd.
Zullen wij dan gehuld zijn in U, Gij levend licht?
Het lied bevraagt het Paaslicht in plaats zich erdoor te laten overrompelen. De liedboekredactie heeft er wijs aan gedaan een melodie over twee coupletten heen te zetten. Deze tekst heeft er wat aan om zich langzaam gewonnen te geven in plaats van in tienvoudige herhaling. De plaats van de open lange noot op de een na laatste positie in de oneven regels past bij dat trage van het niet in beweging willen komen. Ook al is de melodie van Jaap Geraerdts geschreven voor ‘Roept God een mens tot leven’, deze toepassing vind ik heel passend. (‘Veeleisend’ op de hoge D).
Zoals Tomas moeilijk in beweging komt, niet in de laatste plaats om te getuigen, ik herken er van alles in, maar ook dit heeft dus een plaats, het is een bestaande houding, positie – al bij de eerste leerlingen – en het licht even laten schijnen, ook al gaat het harder dan jij, je krijgt tijd om jezelf te zijn én te leven als Koningskind.
Pieter van der Woel
afbeelding: Giovanni Antonio Galli nodigt ons uit om zelf Tomas te zijn.
